De uitspraak van het Braziliaanse Hooggerechtshof over ICMS (een Braziliaanse omzetbelasting) kan leiden tot hogere transactiekosten en veranderingen in de regelgeving voor e-commerce.

Het Braziliaanse Hooggerechtshof (STF) zal in een zaak met algemene gevolgen beslissen of marktplaatsen en bedrijven die tussenbetalingen verrichten, aansprakelijk kunnen worden gesteld voor het innen van ICMS (een staatsomzetbelasting) op verkopen door derden wanneer de verkoper geen factuur uitschrijft of wettelijke verplichtingen schendt. Volgens het Staatssecretariaat van Financiën van Rio de Janeiro zou deze maatregel de staat jaarlijks tot R$ 5 miljard aan extra inkomsten kunnen opleveren. Ondanks de potentiële toename van de belastinginkomsten in elke staat, wordt het voorstel met de nodige voorzichtigheid bekeken, omdat het hoge kosten met zich mee zou kunnen brengen voor digitale platforms, risico's zou kunnen overdragen die oorspronkelijk bij verkopers zouden liggen en de mogelijkheid zou kunnen bieden voor elke staat om eigen regels vast te stellen, wat rechtsonzekerheid zou creëren en de bedrijfsvoering in het hele land zou kunnen belemmeren.

Het ontbreken van een wettelijke basis voor het toekennen van deze verantwoordelijkheid toont aan dat staten, zelfs onder gerechtvaardigde voorwendselen, hun toezichthoudende taken hebben overgedragen aan belastingbetalers. Dit heeft een directe impact op de nalevingskosten van platforms, vooral omdat veel platforms nationaal of zelfs wereldwijd opereren. "Vanuit een regelgevend perspectief is de kwestie simplistisch benaderd, met een duidelijke overdracht van de toezichtslast naar marktplaatsplatformen die in veel gevallen niet eens belastingplichtig zijn voor ICMS", aldus Felipe Wagner de Lima Dias, partner verantwoordelijk voor het fiscale aspect bij advocatenkantoor Marcos Martins Advogados.

Volgens de deskundige moet er aandacht worden besteed aan de drie belangrijkste mogelijke gevolgen van deze beweging:

1. Juridische en compliance-uitdagingen – Het Hooggerechtshof (STF) moet zich buigen over de vraag of de wetgeving van de deelstaten een basis biedt om marktplaatsen aansprakelijk te stellen. Als het in deze richting beweegt, is een uniforme nationale standaard noodzakelijk om rechtsonzekerheid en onevenredige kosten te voorkomen. Als alternatief zouden minimale compliance-normen kunnen worden vereist, zoals nu al het geval is bij andere belastingcontroles.
2. Impact op bedrijfsmodellen en concurrentievermogen – Hoewel de beslissing naar verwachting niet de gehele e-commerce-economie zal veranderen, kan het de kosten en tarieven die platformen in rekening brengen, verhogen. Deze platformen zullen moeten investeren in controlemechanismen en de registratie- en gebruiksregels moeten aanscherpen. Dit zou de toegang tot de digitale omgeving voor kleine en middelgrote verkopers kunnen beperken, met name voor verkopers met een minder gestructureerde bedrijfsvoering.
3. Kosten van compliance en sectorflexibiliteit – Als er sprake is van aansprakelijkheid, moet de balans tussen inkomsteninning en efficiëntie worden bepaald door automatisering en technologische oplossingen. Platforms kunnen investeren in systemen voor kunstmatige intelligentie (AI) en integratie van belastinggegevens om facturen te monitoren, registraties te valideren en het aansprakelijkheidsrisico te verminderen. Zonder deze technologische ondersteuning bestaat het risico op meer bureaucratie en verlies van de flexibiliteit die kenmerkend is voor e-commerce.

De uitspraak van het Hooggerechtshof zou een mijlpaal kunnen zijn voor de regulering van e-commerce in Brazilië. Hoewel het meer rechtszekerheid en uniformiteit kan brengen, roept het ook zorgen op over hogere kosten, toetredingsdrempels voor verkopers en een grotere operationele complexiteit voor marktplaatsen.

"De rol van de marktplaats is altijd geweest om verkopers en kopers dichter bij elkaar te brengen in een digitale omgeving. Hoewel deze modellen zich hebben ontwikkeld om diensten aan te bieden zoals verzending, betaalmethoden en zelfs belastinginstrumenten, betekent dit niet dat ze gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de belastingen van derden, net zoals een winkelcentrum niet verantwoordelijk is voor de belastingen van zijn huurders", aldus Dias.