Te midden van de intense politieke polarisatie in Brazilië en de groei van opiniekanalen op sociale media, kwam de naam van minister Alexandre de Moraes opnieuw in het middelpunt van de discussies na geruchten over mogelijke internationale sancties tegen zijn optreden bij de Supremo Tribunal Federal (STF).
De speculaties namen toe nadat werd aangekondigd dat een vermeende brief van de Amerikaanse regering naar de minister was gestuurd, met een waarschuwing over zijn "machtsmisbruik". De zaak veroorzaakte verhitte reacties van politieke commentatoren en influencers, die voorspelden dat er beslagleggingen op eigendommen, het intrekken van visa en zelfs arrestaties zouden plaatsvinden, op basis van de zogenaamde "Magnitsky-wet".
Voor de advocaatDaniel Toledo, specialist in Internationaal Recht, doctor in Constitutioneel Recht en oprichter van het kantoorToledo en Geassocieerde AdvocatenHet is nodig om voorzichtigheid en technische kennis te hebben bij het bespreken van het onderwerp. Veel video's en berichten verspreiden een reeks juridische misverstanden. De Magnitsky-wet bijvoorbeeld heeft zeer specifieke doelen. Ze werd in de VS in 2012 ingevoerd om degenen die betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen en internationale corruptie te straffen. Ze wordt niet automatisch toegepast op elke buitenlandse autoriteit, waarschuwt hij.
Toledo benadrukt dat, zelfs in gevallen waarin sancties worden opgelegd, zoals gebeurde met autoriteiten uit Rusland tijdens de oorlog in Oekraïne, er geen directe band is met binnenlandse gerechtelijke beslissingen of politieke acties van een soeverein land. Het is belangrijk om te herinneren dat de Verenigde Staten de Magnitsky-wet niet nodig hebben om visa te beperken of activa te bevriezen. De Amerikaanse regering beschikt al over administratieve middelen daarvoor. En tot nu toe is er geen enkel bewijs dat deze sancties worden toegepast op ministers van de STF, merkt hij op.
De rol van YouTube en het debat over censuur
Deel van het geschil betreft ook beslissingen van minister Alexandre de Moraes met betrekking tot het verwijderen van inhoud en profielen op platforms zoals YouTube en X (voorheen Twitter). De discussie escaleerde nadat ondernemer Elon Musk de uitspraken van de STF uitdaagde, stellende dat zijn bedrijf niet gestraft kon worden omdat het de wetgeving van de Verenigde Staten naleefde.
Voor Toledo moeten de platforms die commercieel actief zijn in Brazilië voldoen aan de Braziliaanse wetgeving. "Als een buitenlandse onderneming actief is in het nationale grondgebied, diensten aanbiedt en winst maakt met gerichte reclame aan Brazilianen, is zij onderworpen aan de lokale wetten. Dit omvat bijvoorbeeld het Civil Internet Framework en de Consumentenbeschermingswet. Hetzelfde geldt voor belastingverplichtingen, juridische vertegenwoordiging en aansprakelijkheid voor illegale inhoud die op haar domeinen is gehost," verduidelijkt.
Hij herinnert eraan dat hoewel gerechtelijke beslissingen besproken en uiteindelijk herzien kunnen worden, het negeren ervan kan leiden tot ongehoorzaamheid en maatregelen zoals blokkades en economische sancties. Het vastlopen met Elon Musk, bijvoorbeeld, gaat niet over vrijheid van meningsuiting, maar over jurisdictie. Het Hooggerechtshof heeft vastgesteld dat het platform werd gebruikt om inhoud te verspreiden die de Braziliaanse wetgeving schendt, en heeft maatregelen geëist. Het bespreken van de maatregel is legitiem. Het volledig negeren, niet.
Vervormde interpretaties van de wet voeden desinformatie
Toledo bekritiseert ook hoe influencers passages uit Amerikaanse en Braziliaanse wetten hebben geïnterpreteerd om theorieën te ondersteunen over de vermeende internationale omheining van Moraes. Het is gebruikelijk om mensen zonder juridische opleiding te zien die geïsoleerde paragrafen nemen en de oorspronkelijke betekenis van de normen verdraaien. De Magnitsky-wet bijvoorbeeld voorziet niet in automatische straffen. Ze vereist onderzoeken, concrete bewijzen en een zorgvuldige toepassing van het proces, analyseert hij.
Hij merkt op dat het internet een vruchtbare bodem is geworden voor sensatiezucht. "Veel kanalen zijn meer bezig met het monetariseren van de betrokkenheid dan met het juridisch verduidelijken van wat er gebeurt. Hierdoor stoken ze de bevolking op, creëren ze onrealistische verwachtingen en dragen ze bij aan het verlies van vertrouwen in de instellingen," zegt hij.
Een kritiek punt, volgens Toledo, is dat dit scenario van desinformatie concrete gevolgen heeft voor het leven van de bevolking. "Veel mensen beginnen te geloven dat een minister zal worden gearresteerd vanwege een brief uit de Verenigde Staten. Anderen denken dat het verkrijgen van dubbele nationaliteit voldoende is om niet meer voor de Braziliaanse rechter te hoeven antwoorden. Het zijn volledig verkeerde opvattingen die alleen maar de instabiliteit voeden," benadrukt hij.
Hij herinnert zich nog dat, in gevallen van een mogelijk proces tegen een minister van de STF in internationale rechtbanken, de kosten van de verdediging voor rekening van de belastingbetaler komen. “Processen van deze aard kosten veel geld. Kantoren in de VS vragen zeer hoge tarieven per uur. Als een Braziliaanse minister in het buitenland wordt aangeklaagd vanwege zijn functionele handelen, worden de kosten gedekt met publieke middelen. Het is de burger die deze rekening betaalt,” waarschuwt hij.
Vrijheid van meningsuiting is geen anonimiteit
Tot slot benadrukt Toledo dat de Braziliaanse grondwet de vrijheid van meningsuiting garandeert, maar anonimiteit verbiedt. Iedereen kan zich vrij uiten, ook met kritiek op de autoriteiten. Echter, men moet zich identificeren en verantwoording afleggen voor zijn uitspraken. Het aanmaken van valse profielen of anonieme pagina's om zonder bewijs beschuldigingen te verspreiden, is geen vrijheid van meningsuiting. Het is lafheid en vaak een misdaad, concludeert hij.
De advocaat stelt dat het debat over de grenzen van de rechterlijke macht en de vrijheid van meningsuiting legitiem is, maar dat het met verantwoordelijkheid moet worden gevoerd. "Er is meer juridische educatie nodig en minder spectacle. De juridische waarheid past niet in opgewonden koppen. Ze vereist studie, overweging en toewijding aan de feiten," concludeert hij.
