"İxtira edilə bilən hər şey artıq icad edilib" - bu ifadəni 1889-cu ildə Amerika Birləşmiş Ştatları Patent İdarəsinin direktoru Çarlz Duell demişdir. Bu durğunluq hissini anlamaq çətin ola bilər, xüsusən də 100 ildən çox əvvəldən danışarkən. Amma həqiqət budur: gələcəyə baxmaq və yeni ixtiralar təsəvvür etmək çətindir. Artıq uçan avtomobillər dövrünə çatdığımız üçün sual daha da kəskinləşir: mövcud olduğumuzdan daha necə irəliləyə bilərik?
Ötən ilin sentyabr ayında Braziliya qlobal innovasiya reytinqində 5 pillə irəliləyərək 49-cu yerə çatıb və Latın Amerikasında birinci yeri tutub. Statistika ölkənin bu sahədəki artımını göstərir ki, bu da, xüsusən də yeni investorların diqqətini cəlb etmək baxımından çox maraqlıdır.
Lakin innovativ şirkətlərin böyüməsinin arxasında xüsusi bir komandanın yaradıcılığı dayanır. Və ən böyük çətinlik də elə burada ortaya çıxır. Keçən il Rəqəmsal Təkamül və Biznes İnnovasiyası üzrə Milli Tədqiqat üçün sorğuda iştirak edən Braziliyalı rəhbərlərin 67%-i təşkilati mədəniyyətin şirkətlərin innovasiya etməsinə mane olan əsas amillərdən biri olduğuna inandıqlarını bildiriblər. Bəs şirkətdə yaradıcı idarəetməni necə tətbiq etmək olar? Hər şey istedadlara investisiya qoymaqla başlayır. Sadəcə iş tələblərinə cavab verənləri axtarmaqdan daha çox, bütöv mənzərəni, qurulmaqda olan komandanı da nəzərə almaq lazımdır.
Bunu etməyin ən yaxşı yolunu başa düşmək üçün bir ssenari təsəvvür edək. Bir tərəfdən, bütün işçilərin eyni bölgədə yaşadığı, eyni irqdən olduğu, eyni yerlərə tez-tez getdiyi, eyni təcrübələrə sahib olduğu və eyni sosial kontekstdə yerləşdiyi X komandamız var. Digər tərəfdən, Y komandamız var: burada hər bir fərd fərqli yerlərdən gəlir, fərqli vəziyyətlərlə qarşılaşır, fərqli məzmun istehlak edir və fərqli irq və siniflərdəndir. Hansı komanda bazar üçün yeni ideyalar və həllər ortaya qoymaq ehtimalı daha yüksəkdir?
Bəzi şirkətlər artıq bu cavabı bilirlər - bu ilin əvvəlində Blend Edu startapı ötən il sorğuda iştirak edən şirkətlərin 72%-nin müxtəliflik və inklüzivliyin idarə olunmasına həsr olunmuş bir sahəyə sahib olduğunu açıqladı. Bu rəqəm bu mövzunun bugünkü cəmiyyət üçün nə qədər aktual olduğunu göstərir. Çünki müxtəlif mənşəli insanlar müxtəlif mühit yaradacaq və şirkətin yaradıcılığı üçün əsas olan daha çox fikir və baxış nöqtələri gətirəcəklər. Bilirsiniz, o qədər parlaq bir reklam və ya məhsul görəndə əvvəllər heç kimin belə bir şey haqqında düşünmədiyini düşünürsünüz? Zəmanət verirəm ki, onu yaradan yüksək ixtisaslı bir komanda olub.
xəyal komandanızı qurmusunuz : bundan sonra nə olacaq? İşə qəbul möcüzəvi bir həll yolu deyil; ən vacib olan, sonra gələn şey, işçilərin idarə olunmasıdır - yaradıcı olmağa əhəmiyyət verən idarəetmə komandası, həmçinin işçiləri üçün yaratdığı mühitə baxmalıdır. Və bir çox şirkətin səhv etdiyi yer budur. Konsaltinq şirkəti Korn Ferry-yə görə, əksər idarəetmə komandalarının etdiyi səhv, azlıq qruplarından olan insanları işə götürməklə yanaşı, məsələyə ciddi yanaşmamaqdır. Müxtəlifliyə yönəlmiş, lakin işçilərin təlimi və saxlanması barədə narahat olmamaqla yanaşı, xoş bir mühit təmin etməmək, şirkətin nüfuzunu yalnız aşağı salacaq və dəyərli istedadları qorxudacaq.
Yaradıcı və innovativ idarəetmə əl-ələ verir. Milli Sənaye Konfederasiyasına (MSK) görə, innovasiya mədəniyyəti 8 sütundan ibarətdir: imkanlar, ideya, inkişaf, icra, qiymətləndirmə, təşkilati mədəniyyət və resurslar. Bir sözlə, gündəlik tətbiq olunan bu qısaltmalar şirkətinizə bazarla ayaqlaşmağa və ortaya çıxan çətinliklərlə üzləşməyə hazır olmağa imkan verəcək. Söhbət ilk növbədə daxilə baxmaqdan - proseslərin, məqsədlərin, işçilərin, təşkilatın və dəyərlərin uyğunlaşdırılmasını və yaxşı fəaliyyət göstərməsini təmin etməkdən gedir. Yalnız bundan sonra strukturlar bazarın artan çətinlikləri arasında inkişaf edəcək.
Süni İntellekt (Sİ) dövründəyik. Bu gün texnologiyadan (demək olar ki) bütün istəklərimizi yerinə yetirməsini cəmi bir neçə saniyə ərzində istəyə bilərik. Bir neçə kliklə bu vasitələrə çıxışı olan hər kəs ən müxtəlif düşüncələri yarada bilər. Lakin bu qədər irəliləyişin fonunda texnologiyanın insan zehninin əvəzedicisi deyil, müttəfiq kimi çıxış etdiyini unutmamaq vacibdir. Müxtəlif istedadlardan ibarət komandanın işi qiymətləndirilməməlidir. İnsanlardan ibarət yaradıcı bir komanda qurmağın və işin keyfiyyətini artırmaq üçün lazımi resurslara investisiya qoymağın vacibliyini başa düşən şirkətlər bazarda fərqlənir.
Bu məsələlərlə maraqlanan idarəetmə komandası trendlərə uyğunlaşmalı və komandanı cəlb etməklə yanaşı, yaradıcılığı stimullaşdıran və müxtəlifliyə və peşəkarların daxil olmasına dəyər verən innovasiyaya sadiq liderlərə sahib olmalıdır. Bunlar yaradıcılığa əlverişli bir mühit yaratmaq üçün tətbiq edilməli olan vərdişlərdir. Əgər şirkətiniz bazarın tələb etdiyi şeylərə (məsələn, innovasiya, yaradıcılıq və orijinallıq) investisiya qoymasa və onlara uyğunlaşmasa, mövcudluğunu dayandıracaq. Açıq həqiqət budur - sadəcə bazarda "vaxtında dayandıqları" üçün iflasa uğrayan böyük adları xatırlayın.
Son illərdə texnologiya həlləri şirkətində Latın Amerikası komandasına rəhbərlik edərkən öyrəndiyim ən dəyərli dərs odur ki, özümüzü daim yenidən kəşf etməliyik. Rahatlıq zonamızdan çıxmaq böyük bir çətinlikdir, amma bunu hər zaman etməliyik - və bəzən bu dəyişikliklərin nə qədər təbii şəkildə baş verə biləcəyinin fərqinə belə varmırıq. Yaşadığımız mühitə qarşı mübarizə aparmaq əvəzinə, ona uyğunlaşmağın vacibliyini anladığımız zaman inkişaf edə bilərik.
