o taumafaiga faʻalavelave faʻalavelave i minute uma, o le cybersecurity ua avea ma faʻamuamua i vaega uma. O le atamai o nei osofaʻiga e manaʻomia ai se faiga faʻamalosi i luga ole initaneti . Fa'atau, fa'ato'aga, soifua maloloina, ma a'oa'oga o nisi ia o vaega e sili ona vaivai, fa'ailoa mai ai le mana'oga mo nisi faiga fa'apitoa tau puipuiga.
O se suʻesuʻega na faia e le CyberRisk Alliance o loʻo faʻaalia ai o le soliga o faʻamaumauga (46%) ma isi osofaʻiga i le ao (43%) o loʻo tumau pea le popolega tele mo tagata tomai faapitoa i le 2024, e tusa lava pe ua i ai i kamupani ni puipuiga malu.
Ina ia foia nei luitau, e fautuaina le faia o ni faiga e faamalosia ai le saogalemu numera. O se fuafuaga lelei e amata i le malamalama i faʻafitauli autu ma le faʻatinoina o fofo e mafai ona faigofie ma aoga.
E tusa ai ma le tagata poto Emerson Lima, Pule Sili o Sauter , o se taʻutaʻua o loʻo tuʻuina atu auʻiliʻiliga, inisinia software, faʻamaumauga, cybersecurity, ma generative AI auaunaga, " e mafai e kamupani ona faʻaaogaina ni auala e faʻamalosia ai a latou cybersecurity. Muamua, e tatau ona filifilia tagata faʻapitoa i tekinolosi saogalemu ma auaunaga .
O loʻo faʻamamafaina e le tagata tomai faapitoa le taua o aʻoaʻoga masani e aʻoaʻoina ai tagata faigaluega e uiga i lamatiaga e pei o le phishing ma isi cyberattacks. “ O le fa'atumauina o faiga fa'aantivirus fa'afou ma le fa'atulagaina lelei o firewalls o ni laasaga fa'avae ia e puipuia ai fa'amaumauga i so'o se vaega .
O le taua o le i ai o meafaigaluega mo le puipuiga o loʻo faʻamamafaina e le tagata poto, o ia na matauina, " E le mafai lava ona puipuia i tatou i le 100%, ae e mafai ona tatou mafaufau i le saogalemu numera e pei o lo tatou fale . O le mea lea, o le teufaafaigaluegaina i faiga malupuipuia e pei o antivirus ma firewalls e faia uma ai le eseesega i le vave iloa ma faʻaitiitia osofaʻiga i totonu o se kamupani.
Teufaafaigaluega i luga ole cybersecurity e taua mo le faʻaauau ma le manuia o soʻo se pisinisi. Faatasi ai ma ni gaioiga faigofie, e pei o le faʻalauteleina o le iloa o tagata faigaluega, tausia o faiga faʻafouina, ma le faʻaaogaina o tekinolosi faʻapitoa, e faʻaitiitia e kamupani lo latou faʻaalia ma puipuia a latou faʻamatalaga mai faiga taufaasese ma cyberattacks. Sauter ofo atu le tomai ma fofo e manaʻomia e ausia ai nei sini ma faʻamautinoa atili le saogalemu i le siosiomaga numera.
Fa'aletonu autu ma faiga
- Phishing : O se tasi o fa'alavelave tele o lo'o feagai ma kamupani o le " phishing ," lea e fa'asesē ai e imeli fa'a'ole'ole tagata faigaluega e tu'uina atu fa'amatalaga fa'alilolilo. Ina ia foia lenei faʻafitauli, e taua tele le faʻalauiloaina o se aganuu cybersecurity i totonu o le kamupani. O le faʻatinoina o aʻoaʻoga masani i auala e iloa ai imeli masalomia ma faʻamautinoa o loʻo nofouta tagata faigaluega uma i aʻafiaga e fesoʻotaʻi ma osofaʻiga faʻainisinia lautele o ni laasaga taua.
- Polokalama ua tuai : o le leai o ni fa'afouga masani i polokalame ma faiga e mafai ona fa'atupu ai ni fa'aletonu mo tagata ta'avale . O le faʻatinoina o se faiga faʻafouina otometi ma faʻamautinoa o loʻo i ai i taimi uma faiga i luga o le lomiga fou o se isi faiga taua. E le gata i lea, o le faʻaaogaina o vaifofo faʻamaʻi ma le faʻapipiʻiina lelei o pa puipui o auala sili ia e fesoasoani e puipuia faʻamatalaga mai osofaʻiga.
- Multifactor Authentication (MFA) : MFA, poʻo faʻamatalaga lua-faʻailoga, faʻaopoopoina se faʻaopoopoga o le puipuiga e ala i le manaʻomia o le tele o faʻamaoniga e faʻaopoopo i se upu faʻamaonia. O le tu'ufa'atasia o le MFA maualuga, lea e aofia ai biometrics ma fa'ailoga , e fautuaina e fa'amautinoa e na'o tagata fa'atagaina e maua fa'amatalaga.
- Fa'asao ma le teuina o le ao : O le teuina o fa'amaumauga o le ao e ofoina atu le puipuiga maualuga ma le puipuiga mai le leiloa o fa'amaumauga ona o osofa'iga po'o meafaigaluega . O le fa'atinoina fa'asao ma le filifilia o 'au'aunaga fa'atuatuaina o le ao e fa'amautinoa ai le fa'aauauina o pisinisi pe a iai ni fa'alavelave.
- Mataʻituina ma le vave tali atu : o le mafai ona vave faʻaalia ma tali atu i faʻamataʻu o se mea taua tele. O meafaigaluega mata'ituina fa'aauau ma tali fa'aautomatika e fesoasoani e su'esu'e faiga masalomia ma fa'atino vave e fa'aitiitia ai le fa'aleagaina.
Ma i le itu o le cybersecurity, Sauter o loʻo tu i fafo o se fofo eseese mo kamupani o loʻo taumafai e faʻamalosia lo latou saogalemu numera. E ofoina atu e le kamupani le tele o auaunaga, e aofia ai le cybersecurity consulting, faʻatinoga o meafaigaluega puipuia, ma aʻoaʻoga a tagata faigaluega. O loʻo faʻaogaina e le kamupani tekonolosi faʻapitoa, e pei o le atamai faʻapitoa ma poloka poloka , ia mautinoa o loʻo puipuia ana tagata faʻatau mai faʻamataʻu faʻafuaseʻi.
Faatasi ai ma fuafuaga e taulaʻi i le faʻafouina, Sauter atiaʻe fofo faʻapitoa e fetaui ma manaʻoga patino o kamupani taʻitasi.

