De federale overheid kondigde de oprichting aan en schrapte later een monitoring voor Pix-transacties boven R$ 5.000 voor particulieren en R$ 15.000 voor bedrijven, een maatregel gericht op het bestrijden van belastingontduiking. De beslissing veroorzaakte veel negatieve repercussies, aangedreven door desinformatie, zoals weergegeven in een video van deputée Nikolas Ferreira (PL-MG), wat het effect van nepnieuws op communicatie, sociaal gedrag en zelfs op het beleid aantoont, zoals de afname van het gebruik van Pix en de terugtrekking van de maatregel.
Om deze kwesties aan te pakken, is het essentieel om initiatieven en tools te benadrukken om desinformatie te bestrijden en het belang van kritisch informatiegebruik te versterken, zowel op individueel als institutioneel niveau.
Voor Antônio Rocha Filho, professor journalistiek aan de ESPM, is het niet de eerste keer dat grote gebeurtenissen worden beïnvloed door desinformatie.Een van de bekendste episodes vond plaats tijdens de Amerikaanse verkiezingen van 2016, toen er geruchten de ronde deden dat paus Franciscus naar verluidt de kandidatuur van Donald Trump tegen Hillary Clinton zou ondersteunen, wat later werd ontkend.
De vooruitgang van technologie en het gebruik van kunstmatige intelligentie vergroten de mogelijkheden voor de verspreiding van desinformatie nog verder. Volgens Rocha Filho
O vooruitgang van kunstmatige intelligentietools heeft de verspreiding van desinformatie verergerd, met gemanipuleerde inhoud zoals valse stemmen en afbeeldingen, die de controlecapaciteit overstijgt. Dit scenario wordt versterkt door de recente beslissing van Meta om de fact-checking in de VS op te schorten en door het gebrek aan vooruitgang in de regulering in Brazilië, zoals het fake news-voorstel in het Congres. De strijd vereist mediageletterdheid, met het bevorderen van kritisch denken vanaf het basisonderwijs, en efficiënte regulering om de impact te beperken, vooral op politiek gebied.
Ricardo Gandour, onderzoeker en ook professor journalistiek aan ESPM, voegt toe:
De fragmentatie van de communicatie is de afgelopen 10 jaar toegenomen. Aan de ene kant hebben we de gezonde universaliteit van toegang tot informatie. Aan de andere kant is er de gevaarlijke verspreiding van gefabriceerde informatie om te verwarren, wat een risico vormt voor instellingen en democratie.
De gegevens van de 21e editie van het onderzoek Panorama Político, uitgevoerd door het DataSenado-instituut, onderstrepen de ernst van het probleem. Het onderzoek heeft uitgewezen dat 72% van de gebruikers van sociale media in Brazilië in de afgelopen zes maanden geconfronteerd zijn met nieuws dat zij als nep beschouwen, een verontrustende statistiek vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2024. Bovendien gaf de helft van de ondervraagden aan moeite te hebben met het identificeren van valse inhoud, wat de noodzaak benadrukt van meer media-educatie.
