Zoals te verwachten was, heeft het trieste voorval dat leidde tot de dood van de 17-jarige tiener Vitória Regina in Cajamar-SP, de krantenkoppen gedomineerd met veel sensatiezucht, wat onvermijdelijk ruimte heeft geboden voor diverse – en onverantwoorde – speculaties over verdachten, motieven en de manier waarop het misdrijf heeft plaatsgevonden. Dat brengt ons op zichzelf al tot belangrijke reflecties over mediawijsheid. Maar ik wil hier een ander aspect van deze uitgebreide discussie benadrukken, dat voortbouwt op de meest plausibele hypothese tot nu toe, volgens de autoriteiten die de zaak onderzoeken: dat Vitória het slachtoffer zou zijn geweest van eenstalker(een "obsessieve achtervolger", om een meer directe definitie te gebruiken, die meestal informatie over zijn doelen verzamelt via het internet).
Allereerst moet duidelijk worden gemaakt dat het slachtoffer, in dit en andere gevallen, slechts een slachtoffer is, zonder enige schuld aan wat hem is overkomen. Vitória is nergens verantwoordelijk voor het 'te veel plaatsen' of iets dergelijks. Intussen brengt de manier waarop de vermeende dader beweert te hebben gehandeld en informatie had over locaties, routes en tijden ons een waarschuwing over hoe we gevoelige informatie over ons dagelijks leven delen op sociale media.
Ten eerste moeten we de redenen scheiden waarom we platforms zoals Facebook, X en Instagram gebruiken. De 'gewone mensen' in deze kringen – dat wil zeggen, degenen die geen digitale influencers, internetinhoudmakers, artiesten of anderen zijn die hun profielen gebruiken als manier om hun werk te promoten – zijn daar om contact te maken met hun vrienden. Natuurlijk is het mogelijk en heel gebruikelijk dat we vrienden maken via het virtuele medium, maar het is nodig om te controleren of die persoon echt en betrouwbaar is. Op dit punt is het essentieel om vrienden of kennissen gemeenschappelijk te hebben. Zoeken op de naam van de persoon helpt ons ook om de echtheid van een bepaald profiel te verifiëren, of het nu gaat om het controleren van de authenticiteit van foto's of het verkrijgen van informatie over eerdere situaties waarin die persoon, indien echt, betrokken was.
Het gaat niet om het leven van een CSI, waarbij alles en iedereen wordt onderzocht, maar het is belangrijk om voorzichtig te zijn. Helaas is het aantal misdrijven gepleegd met behulp van of volledig op het internet groot, waarbij financiële oplichterijen het meest voorkomen.
Aan de andere kant moeten we ons leven niet tot een Big Brother maken, waarin we alles delen wat we doen, waar we zijn of onze gevoelens in realtime. Een foto op school of thuis mag niet vergezeld gaan van de locatie van die specifieke plek. Als je in een restaurant bent dat gemakkelijk op een foto te herkennen is, is het het meest voorzichtig om een bepaalde post op een ander moment te plaatsen.
In het geval van Vitória Regina toonde het onderzoek op de mobiele telefoon van de hoofdverdachte, Maicol Sales dos Santos, aan dat hij de stappen van de jongedame sinds 2024 volgde en een grote verzameling foto's van de tiener op zijn apparaat had opgeslagen. Aparentemente, de motivatie was een soort wraak vanwege een obsessieve interesse die niet werd beantwoord. Maicol woont in dezelfde regio als het slachtoffer, wat benadrukt dat de misdaad onder andere omstandigheden had kunnen plaatsvinden, ongeacht wat de jongere op haar persoonlijke profiel deelde. Echter, het is onmogelijk om niet na te denken over het faciliterende aspect dat overexposure kan bieden in dit soort situaties. Bijvoorbeeld, weten hoe laat iemand vertrekt van zijn werk naar huis.
Mediawijsheid is zeer noodzakelijk, dus om ons te beschermen en ook anderen te beschermen. Sociale netwerken zijn nuttig, en goede momenten moeten gedeeld worden. De overwinningen, klein of groot, moeten gevierd worden. Het goede voorbeeld moet altijd worden doorgegeven. Bij voorkeur met degenen op wie we echt vertrouwen en die we kennen. In tegenstelling tot wat voor veel mensen inmiddels de gangbare opvatting is geworden, is het internet geen perfecte plek.
