Με την πρόοδο των ψηφιακών τεχνολογιών, οι πλατφόρμες streaming, συμπεριλαμβανομένων των YouTube και Spotify, γίνονται το κύριο μέσο κατανάλωσης μουσικής και οπτικοακουστικού περιεχομένου. Αυτή η πραγματικότητα αναζωπυρώνει τις νομικές συζητήσεις σχετικά με τα όρια των μεταβιβάσεων πνευματικών δικαιωμάτων.
Αν και δεν πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση, η πρόσφατη δικαστική διαμάχη μεταξύ του τραγουδιστή Λεονάρντο και της Sony Music ανέδειξε σχετικές ανησυχίες σχετικά με την έκταση των δικαιωμάτων που παραχωρούνται από τον δημιουργό ενός έργου και την επιβίωση αυτής της επέκτασης με την πάροδο του χρόνου, ειδικά ενόψει νέων μορφών εκμετάλλευσης του έργου, όπως η ροή.
Στην προαναφερθείσα υπόθεση, ο Leonardo, ως ενάγων, αμφισβήτησε νομικά την εγκυρότητα της σύμβασης που υπεγράφη το 1998 με τη Sony Music σχετικά με τη δυνατότητα διάδοσης του μουσικού του καταλόγου σε πλατφόρμες streaming, θεωρώντας ότι η συμβατική ρήτρα που καθορίζει την έκταση της χρήσης του έργου από τη Sony Music δεν προβλέπει ρητά τη διανομή μέσω streaming.
Η διαμάχη περιστρέφεται γύρω από την περιοριστική ερμηνεία που δίνεται στις νομικές συναλλαγές (συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων) που ρυθμίζουν τα πνευματικά δικαιώματα. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν μπορεί κανείς να υποθέσει κάτι που δεν έχει συμφωνηθεί σαφώς και ρητά, και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατανόηση ότι οι τρέχουσες μορφές εκμετάλλευσης δεν προβλεπόταν σε συμφωνίες που είχαν συναφθεί στο παρελθόν και, ως εκ τούτου, δεν είχαν εγκριθεί από τον δημιουργό. Ωστόσο, παρόλο που η υποχρέωση συμμόρφωσης με τα κριτήρια εγκυρότητας της μεταβίβασης (π.χ., η σύμβαση να είναι γραπτή, να καθορίζει τις εξουσιοδοτημένες μορφές χρήσης κ.λπ.) είναι αναμφισβήτητη, είναι απαραίτητο η ανάλυση να λάβει υπόψη το τεχνολογικό πλαίσιο στο οποίο υπογράφηκε η σύμβαση (το 1998, όταν ο Leonardo υπέγραψε τη σύμβαση, το Spotify - για παράδειγμα - ήταν ακόμη 10 χρόνια μακριά από την κυκλοφορία του).
Το κύριο σημείο έντασης, τόσο σε αυτήν την περίπτωση όσο και σε άλλες παρόμοιες, είναι η εγκυρότητα των συμβάσεων που υπογράφηκαν πριν το διαδίκτυο γίνει το κυρίαρχο μέσο διανομής περιεχομένου. Αυστηρά μιλώντας, η μουσική βιομηχανία υποστηρίζει ότι η ροή είναι απλώς μια επέκταση των παραδοσιακών μορφών εκτέλεσης ή διανομής, η οποία νομιμοποιεί τη χρήση της σύμφωνα με τις υπάρχουσες συμβατικές ρήτρες. Αντίθετα, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα εντελώς νέο μέσο, που απαιτεί ειδική άδεια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, επαναδιαπραγμάτευση της συμβατικής αμοιβής.
Η συζήτηση σχετικά με την ανάγκη ειδικής άδειας για τη χρήση μουσικών έργων σε ψηφιακές πλατφόρμες έχει ήδη αναλυθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο (STJ) στην απόφαση Ειδικής Εφέσεως Αρ. 1,559,264/RJ. Σε εκείνη την περίπτωση, το Δικαστήριο αναγνώρισε ότι η ροή μπορεί να χαρακτηριστεί ως χρήση βάσει του Άρθρου 29 του Νόμου περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Ωστόσο, τόνισε ότι αυτό το είδος εκμετάλλευσης απαιτεί την προηγούμενη και ρητή συγκατάθεση του κατόχου των δικαιωμάτων, σύμφωνα με την αρχή της περιοριστικής ερμηνείας.
Περισσότερο από μια μεμονωμένη σύγκρουση μεταξύ συγκεκριμένων μερών, συζητήσεις όπως αυτή αποκαλύπτουν ένα θεμελιώδες ζήτημα: την επείγουσα ανάγκη αναθεώρησης των συμβάσεων που αφορούν τη μεταβίβαση πνευματικών δικαιωμάτων, ανεξάρτητα από τον τομέα, είτε πρόκειται για τη δισκογραφική βιομηχανία, τον σε μεγάλο βαθμό ψηφιοποιημένο εκπαιδευτικό τομέα, τα ειδησεογραφικά πρακτορεία - εν ολίγοις, όλους όσους χρησιμοποιούν και εκμεταλλεύονται περιεχόμενο που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Δεδομένης της ραγδαίας εμφάνισης νέων τεχνολογιών και μορφών διανομής - ειδικά στο ψηφιακό περιβάλλον - είναι απαραίτητο αυτά τα συμβατικά μέσα να καθορίζουν με σαφήνεια και πληρότητα τις εξουσιοδοτημένες λεπτομέρειες χρήσης. Αυτό συμβαίνει επειδή η παράλειψη, η οποία είναι εμπορικά επωφελής, καθώς παρέχει ευρεία άδεια εκμετάλλευσης περιεχομένου, μπορεί να δημιουργήσει νομική αβεβαιότητα, απαιτήσεις αποζημίωσης για ηθικά και υλικά δικαιώματα και δαπανηρές και παρατεταμένες νομικές διαφορές.
