در سالهای اخیر، برزیل شاهد پیشرفتهای چشمگیری در اشکال جدید اتصال بیسیم، به ویژه در اینترنت ماهوارهای مدار پایین زمین و دسترسی بیسیم ثابت (FWA) بوده است. با گسترش سریع شبکههای 5G و افزایش پوشش ارائه شده توسط منظومههای ماهوارهای، بازار برزیل اکنون با سناریویی روبرو است که در آن این فناوریها میتوانند بسته به شرایط محلی و نیازهای خاص کاربران، هم با یکدیگر رقابت کنند و هم مکمل یکدیگر باشند.
5G FWA به عنوان جایگزینی برای ارائه پهنای باند ثابت به مکانهایی که زیرساخت فیبر نوری یا کابلی ندارند، در نظر گرفته شده است. از 2 دسامبر 2024، به لطف انتشار باند 3.5 گیگاهرتز توسط Anatel، تمام 5570 شهرداری برزیل توانستهاند فناوری 5G مستقل را دریافت کنند، که این امر 14 ماه زودتر از موعد مقرر انجام شد. تا مارس 2025، 5G در بیش از 895 شهرداری، به ویژه در ایالتهای سائوپائولو (166)، پارانا (122)، میناس گرایس (111)، سانتا کاتارینا (78) و ریو گرانده دو سول (63) وجود داشت.
علاوه بر شرکتهای مخابراتی ملی که سرمایهگذاریهای هنگفتی در توسعه انجام دادهاند، شرکتهای جدید منطقهای که مجوزهای 5G را در حراج طیف فرکانسی دریافت کردهاند نیز روی FWA شرطبندی میکنند. با این حال، با وجود علاقه روزافزون، دسترسی فعلی در مقایسه با پهنای باند سنتی هنوز متوسط است. مطالعات نشان میدهد که حدود 40 درصد از اپراتورهای 5G در سطح جهان در حال حاضر FWA ارائه میدهند - چالشهایی مانند هزینه تجهیزات و محدودیتهای داده، پذیرش گسترده FWA را محدود میکند. به همین دلیل، FWAهای فعلی با محدودیتهای داده نسبتاً محدودی ارائه میشوند و تولیدکنندگان را ملزم میکنند تا هزینه CPEها را کاهش دهند تا امکان گسترش بیشتر فراهم شود.
از نظر پوشش، FWA مستقیماً به در دسترس بودن شبکه تلفن همراه بستگی دارد. در شهرهای بزرگ و مناطق شهری که 5G در حال حاضر وجود دارد، FWA میتواند به سرعت ارائه شود - برخی از اپراتورها حتی در شهرهایی مانند سائوپائولو و کمپیناس این سرویس را اعلام میکنند. از سوی دیگر، در مناطق روستایی یا دورافتاده، عدم وجود دکلهای 5G یک عامل محدودکننده است. به طور کلی، FWA بیشتر در جایی که پوشش سلولی از قبل به خوبی برقرار شده است، استفاده خواهد شد و از زیرساختهای موجود 5G برای ارائه پهنای باند بیسیم ثابت بهره میبرد.
ماهوارههای مدار پایین زمین: به سرعت در حال پیشرفت هستند.
در کنار FWA، برزیل شاهد انقلابی واقعی در اینترنت ماهوارهای است که توسط ماهوارههای مدار پایین زمین (LEO) هدایت میشود. برخلاف ماهوارههای سنتی زمینثابت (که تقریباً در فاصله ۳۶۰۰۰ کیلومتری از زمین قرار دارند)، ماهوارههای LEO تنها در فاصله چند صد کیلومتری از زمین قرار دارند و تأخیر بسیار کمتری را فراهم میکنند و خدماتی قابل مقایسه با پهنای باند زمینی ارائه میدهند.
از سال ۲۰۲۲، یک مجموعه بزرگ ماهوارهای LEO به این کشور خدمترسانی میکند و به طور تصاعدی در تعداد کاربران و ظرفیت در حال رشد بوده است. در حال حاضر، پوشش ماهوارهای تقریباً ۱۰۰٪ از خاک برزیل را پوشش میدهد - کاربران فقط برای اتصال به یک نمای بدون مانع از آسمان نیاز دارند. این شامل همه چیز از مزارع در مناطق دورافتاده داخلی برزیل گرفته تا جوامع کنار رودخانه در آمازون میشود.
دادههای اخیر، رشد سریع پایگاه کاربران ماهواره LEO در برزیل را تأیید میکند. گزارشی از آوریل ۲۰۲۵ نشان میدهد که سرویس پیشرو اینترنت ماهوارهای مدار پایین زمین - Starlink - در حال حاضر ۳۴۵۰۰۰ مشترک فعال در برزیل دارد که نشان دهنده افزایش ۲.۳ برابری تنها در یک سال است و این کشور را به چهارمین بازار بزرگ جهان تبدیل میکند.
این عدد چشمگیر - که در حدود دو سال فعالیت تجاری به دست آمده است - اتصال ماهوارهای را به عنوان یک راه حل مهم، به ویژه در مکانهایی که شبکههای زمینی به آن دسترسی ندارند، قرار میدهد. برای مقایسه، در سپتامبر 2023 تخمین زده شد که 0.8٪ از کل دسترسیهای پهنای باند در کشور از طریق ماهواره بوده است، نسبتی که در منطقه شمالی به 2.8٪ میرسد، و صورت فلکی LEO 44٪ از این دسترسیهای ماهوارهای (تقریباً 37000 اتصال) را به خود اختصاص داده است. در برخی از ایالتهای شمالی، استارلینک در حال حاضر بیش از نیمی از کل دسترسیهای ماهوارهای را در اختیار دارد که نشان دهنده رهبری آن در این حوزه است.
در آوریل ۲۰۲۵، آژانس ملی مخابرات برزیل (آناتل) گسترش مجوز ماهواره LEO را تصویب کرد و اجازه فعالیت ۷۵۰۰ ماهواره دیگر را علاوه بر تقریباً ۴۴۰۰ ماهواره مجاز قبلی، صادر نمود. این امر باعث میشود که تعداد ماهوارههای موجود در مدار برزیل در سالهای آینده به نزدیک ۱۲۰۰۰ عدد برسد و ظرفیت و پوشش آن افزایش یابد.
عملکرد و تأخیر
هر دو سیستم میتوانند سرعتهای پهنای باند را ارائه دهند، اما اعداد به زیرساختهای موجود بستگی دارند. در اندازهگیریها در برزیل، اتصال LEO استارلینک به سرعت دانلود ۱۱۳ مگابیت در ثانیه و سرعت آپلود ۲۲ مگابیت در ثانیه دست یافت که از سایر ماهوارهها بهتر بود. FWA 5G، هنگام استفاده از فرکانسهای میانبرد (۳.۵ گیگاهرتز)، بسته به نزدیکی آنتن و در دسترس بودن طیف، میتواند به سرعتهای مشابه یا بالاتر برسد.
در مورد تأخیر، یک اتصال 5G ثابت معمولاً تأخیری بین 20 تا 40 میلیثانیه دارد، مشابه تأخیر یک شبکه تلفن همراه معمولی - مناسب برای برنامههای بلادرنگ، کنفرانس ویدیویی و غیره. از سوی دیگر، صورت فلکی ماهوارهای مدار پایین زمین، در آزمایشهایی در برزیل تأخیرهایی حدود 50 میلیثانیه را ثبت کرد که در مقایسه با 600 تا 800 میلیثانیه ماهوارههای زمینثابت، سطح فوقالعاده پایینی است.
در عمل، ۵۰ میلیثانیه به اندازه کافی به تجربه فیبر نوری (که بین ۵ تا ۲۰ میلیثانیه است) نزدیک است تا تقریباً از همه برنامهها بدون نقص قابل توجهی پشتیبانی کند. تفاوت ۳۰ میلیثانیهای بین FWA و LEO برای اکثر برنامههای رایج قابل توجه نیست، اگرچه ۵G در حالت مستقل میتواند از نظر تئوری با تکامل زیرساخت اصلی، تأخیر را حتی بیشتر کاهش دهد.
علیرغم شباهتها، در مناطق روستایی دورافتاده یا مناطقی که زیرساختهای ضعیفی دارند، اینترنت ماهوارهای به یک ناجی برای مسافتهای طولانی تبدیل میشود. در جایی که هیچ دکل سلولی یا فیبر نوری در نزدیکی وجود ندارد، پیادهسازی 5G ممکن است در کوتاهمدت امکانپذیر نباشد - نصب دیش ماهوارهای سریعترین و بهترین راهحل است.
برای مثال، در کشاورزی برزیل، پذیرش اینترنت LEO به عنوان یک عامل بهرهوری مورد توجه قرار گرفته است و مزارعی را که قبلاً آفلاین بودند، به هم متصل میکند. حتی سازمانهای دولتی نیز برای اتصال مدارس، مراکز درمانی و پایگاههای جنگلی به راهحل فضایی متوسل شدهاند. بنابراین، در مناطقی که اپراتورها هیچ رقابتی ندارند، ماهوارهها نیز هیچ رقابتی ندارند - آنها به طور همزمان بخش کوچکی از اتصال اولیه و پیشرفته را پر میکنند و همه چیز را از دسترسی اولیه به اینترنت گرفته تا امکان اجرای راهحلهای اینترنت اشیا در مزرعه فراهم میکنند.
برعکس، در مناطق شهری و مناطقی با شبکههای تلفن همراه ساختاریافته، 5G FWA باید به عنوان گزینه ارجح برای دسترسی بیسیم ثابت غالب باشد. دلیل این امر این است که شهرها دارای تراکم بالای آنتنها، ظرفیت کافی و رقابت بین اپراتورها هستند - عواملی که قیمتها را مقرون به صرفه نگه میدارند و امکان بستههای داده سخاوتمندانه را فراهم میکنند. FWA میتواند مستقیماً با پهنای باند سنتی در محلههای بدون سیم رقابت کند و در بسیاری از موارد عملکردی مشابه فیبر ارائه دهد.
در پایان، چشمانداز جدید اتصال در برزیل به همزیستی مکمل FWA (دسترسی بیسیم ثابت) و اینترنت ماهوارهای اشاره دارد. این موضوع مربوط به رقابت مستقیم برای سهم بازار یکسان نیست، بلکه مربوط به برآورده کردن بهینه نیازهای مختلف جغرافیایی و کاربردی است. مدیران و تصمیمگیرندگان باید این فناوریها را به عنوان متحد در گسترش اتصال ببینند: FWA از زیرساخت 5G برای ارائه پهنای باند بیسیم سریع در هر کجا که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد، استفاده میکند و ماهواره شکافها را پر میکند و تحرک و افزونگی را فراهم میکند. این ترکیب، اگر به خوبی هماهنگ شود، تضمین میکند که تحول دیجیتال هیچ مرز فیزیکی نمیشناسد و اینترنت با کیفیت را از مرکز کلانشهرها به دورترین نقاط کشور، به صورت پایدار و کارآمد، میآورد.
