خاورمیانه به سرعت در حال تثبیت خود به عنوان یکی از مراکز پیشرو در نوآوری و کارآفرینی در جهان است و به بهشتی واقعی برای استارتآپها و شرکتهای فناوری در قلب بیابان تبدیل شده است. دبی در امارات متحده عربی و قطر تعهد خود را به آینده نشان دادهاند و با سرمایهگذاریهای هنگفت در زیرساختها، فناوری و آموزش، یک اکوسیستم نوآوری پویا و پر جنب و جوش ایجاد کردهاند.
نمونه بارز این تعهد، کنفرانس دبی استپ و اجلاس وب در قطر است، رویدادهایی که در ماه فوریه برگزار شدند و در آنها نه تنها شبکهسازی صورت گرفت، بلکه بستری حیاتی برای استارتآپهایی که به دنبال سرمایهگذاری و مشارکتهای استراتژیک بودند، ایجاد شد. هر دو نمایشگاه به موضوعاتی مانند: بنیانگذاران و تأمینکنندگان مالی، فناوری تبلیغات ۲.۰، فناوری مالی برای شرکتهای کوچک و متوسط، و هوش مصنوعی، شرکتهای با مسئولیت محدود و فضای ابری پرداختند. این نمایشگاهها داغترین و مرتبطترین موضوعات حال حاضر را پوشش دادند. این تنوع موضوعات، نشاندهنده وسعت اکوسیستم نوآوری خاورمیانه است که به یک بخش واحد محدود نمیشود، بلکه صنایع متنوع و نوآورانهای را در بر میگیرد.
دولت دبی در حال ایجاد مناطق ویژه اقتصادی و ارائه مشوقهای جذاب برای شرکتهای نوآور بوده است. به عنوان مثال، سازمان مناطق اقتصادی یکپارچه دبی (DIEZ)، از طریق شهر تجاری دبی، درها را برای استارتآپهای برزیلی باز میکند تا فعالیتهای خود را در خاورمیانه گسترش دهند. این ابتکار نه تنها ورود شرکتهای خارجی به بازار محلی را تسهیل میکند، بلکه تبادل دانش و فناوری بین مناطق مختلف جهان را نیز ارتقا میدهد.
این هجوم استعداد و سرمایه، رشد بخشهایی مانند فینتک، هوش مصنوعی و تجارت الکترونیک را تقویت کرده و دبی را به عنوان یک مرکز نوآوری در سطح جهانی قرار داده است. دبی به سرعت در حال تبدیل شدن به الگویی است که چگونه یک شهر میتواند خود را از نو بسازد و همیشه در زمینه نوآوری جهانی پیشرو باشد.
در همین حال، قطر در سال ۲۰۲۳، ۶ درصد از کل تجارت در منطقه خلیج فارس را به خود اختصاص داده است و سرمایهگذاریهای خطرپذیر در استارتآپهای آن در مجموع به ۴۳ میلیون ریال قطری (۱۱ میلیون دلار آمریکا) رسیده است.
از سال ۲۰۲۴، از طریق بانک توسعه قطر (QDB)، برنامهای در حال اجرا است که به شرکتهای نوپایی که به دنبال حضور در قطر هستند، تا سقف ۵۰۰۰۰۰ دلار آمریکا و به شرکتهای در مرحله رشد که به دنبال گسترش فعالیتهای خود در این کشور خاورمیانهای هستند، تا سقف ۵ میلیون دلار آمریکا بودجه میدهد. علاوه بر حمایت مالی، QDB همچنین به شرکتهای نوپای فعال در حوزههای مختلف، امکان دسترسی به بازارها و تخصص را میدهد. این برنامه، شرکتهای نوپا را در بیش از ۱۵ بخش، از جمله فینتک، فناوری پاک، فناوری کشاورزی، نرمافزار به عنوان سرویس (SaaS) از نوع B2B، مراقبتهای بهداشتی و بازارها، هدف قرار میدهد.
با رویدادهایی مانند کنفرانس Step 2025 و Web Summit قطر، و ابتکارات مترقی دولت، این منطقه در حال ایجاد محیطی است که در آن استارتآپها میتوانند شکوفا شوند، نوآوری کنند و به سرمایه دسترسی داشته باشند. چالش فعلی حفظ این شتاب و تبدیل شور و شوق فعلی به میراثی ماندگار از نوآوری و کارآفرینی است. در صورت موفقیت، خاورمیانه نه تنها واحهای در بیابان فیزیکی، بلکه چراغی درخشان در چشمانداز دیجیتال جهانی خواهد بود.
